Ochrona przeciwprzepięciowa to kluczowy element bezpieczeństwa w każdej instalacji fotowoltaicznej, a jej rola staje się jeszcze istotniejsza w systemach zintegrowanych z ładowarką do samochodu elektrycznego. Podczas burz, przepięć sieciowych czy nagłych zmian napięcia, brak odpowiednich zabezpieczeń może doprowadzić do uszkodzenia nie tylko falownika, ale również wallboxa, licznika energii i samego pojazdu. Najlepsze praktyki w tym zakresie obejmują zarówno ochronę po stronie prądu stałego (DC), jak i przemiennego (AC), odpowiednią klasyfikację ograniczników przepięć, właściwe uziemienie systemu oraz regularny serwis komponentów ochronnych. To zestaw działań, który znacząco podnosi trwałość instalacji i bezpieczeństwo użytkowników.
Ograniczniki przepięć po stronie DC – pierwszy mur obronny
Przepięcia indukowane przez wyładowania atmosferyczne mogą pojawić się w przewodach łączących panele PV z falownikiem. Aby ochronić system, należy zastosować ograniczniki przepięć typu II po stronie prądu stałego, umieszczone możliwie blisko wejścia do budynku lub samego falownika. W instalacjach o większej długości okablowania warto dodatkowo zamontować zabezpieczenia typu I przy panelach. Tego rodzaju rozwiązania są standardem w projektach takich jak fotowoltaika, gdzie dbałość o zabezpieczenia przewodów DC stanowi element obowiązkowy każdego profesjonalnego montażu.
Ochrona po stronie AC – zabezpieczenie wallboxa i domu
Falownik podłączony do sieci domowej, a wraz z nim także wallbox, są narażone na przepięcia sieciowe powstające np. w wyniku nagłych wyłączeń urządzeń przemysłowych lub awarii transformatorów. Dlatego zaleca się stosowanie ograniczników przepięć typu II po stronie prądu przemiennego – w rozdzielni głównej oraz bezpośrednio przed ładowarką. W domach z instalacjami 3-fazowymi należy pamiętać o zabezpieczeniu każdej z faz. Rozwiązania te wdrażane są w systemach takich jak instalacje fotowoltaiczne zintegrowane z ładowaniem pojazdów i ochroną odbiorników o dużej wartości.
Uziemienie i wyrównanie potencjałów
Skuteczna ochrona przeciwprzepięciowa nie istnieje bez prawidłowego systemu uziemienia. Zarówno falownik, jak i ograniczniki przepięć muszą być podłączone do sprawnej instalacji uziemiającej, najlepiej wykonanej z bednarki lub przewodu o dużym przekroju. W instalacjach PV istotne jest również zastosowanie połączeń wyrównawczych pomiędzy konstrukcją wsporczą paneli a głównym uziomem. Taki układ zapobiega różnicom potencjałów i skutkom pośrednich uderzeń pioruna. Praktyki te są obowiązkowym standardem w realizacjach takich jak fotowoltaika montowana zgodnie z normą PN-HD 60364-7-712.
Monitoring i regularna kontrola zabezpieczeń
Ograniczniki przepięć są elementami eksploatacyjnymi – z czasem tracą swoje właściwości ochronne. Dlatego najlepszą praktyką jest ich okresowa kontrola, a w instalacjach o podwyższonym ryzyku – również monitorowanie online za pomocą specjalnych czujników lub aplikacji. W razie wykrycia spadku skuteczności należy je niezwłocznie wymienić. Warto także prowadzić dokumentację stanu zabezpieczeń, szczególnie w przypadku rozliczeń firmowych lub ubezpieczenia instalacji. Takie praktyki stosuje instalacje fotowoltaiczne zintegrowane z systemami automatycznego nadzoru technicznego.
Dlaczego warto inwestować w kompleksową ochronę przepięciową?
Inwestycja w profesjonalny system ochrony przeciwprzepięciowej to nie tylko ochrona sprzętu o dużej wartości, ale przede wszystkim gwarancja bezpieczeństwa domowników i ciągłości pracy instalacji PV oraz wallboxa. W dobie rosnącej liczby burz i awarii energetycznych, odpowiednio zaprojektowane zabezpieczenia stają się standardem – a nie opcją dodatkową. Ich obecność powinna być nieodzownym elementem każdej świadomej inwestycji w fotowoltaikę i elektromobilność.